در صورت ایجاداختلاف و مشکل بین کارگر  کارفرما بر سر مسائل مرتبط با کار مانند حوادث، بیمه ، قرارداد، حقوق مزایا و… مرجع ذیصلاح جهت تشخیص و حل و رسیدگی به این اختلافات هیئت حل اختلاف اداره کار خواهد بود. در این نوشتار به نحوه کار این هیئت و چگونگی رسیدگی به شکایات پرداخته شده است.

شکایت از کارفرما بابت حقوق مزایا

کارفرما مطابق توافق یا قرارداد تنظیمی باید حقوق و مزایای کارمند خود را بپردازد. در صورتی که قراردادی تنظیم نشده باشد کارفرما موظف است حداقل های قانون کار را به کارمند بپردازد. شکایت از کارفرما بابت حقوق و مزایا ممکن است ناشی از توافق کتبی و یا غیرکتبی باشد. شکایت از کارفرما معمولا از طریق اداره کار و هیئت حل اختلاف اداره کار انجام می گیرد. فرد با دردست داشتن مدارک و مستندات خود به اداره کار محل مراجعه و دادخواست خود را تنظیم نموده و حقوق و مزایا خود را مطالبه می کند.

مراحل رسیدگی به شکایت از کارفرما بابت حقوق و مزایا

1. اقدام اداره کار به سازش بعد از تقدیم دادخواست : در اکثر موارد پس از تنظیم دادخواست در اداره کار پرونده برای سازش اقدام می گردد. اگر طرفین به سازش رضایت بدهند پرونده وارد مراحل دیگر نمی گردد.

2. رسیدگی در هیئت تشخیص اداره کار : درصورتی که اقدام برای سازش به نتیجه نرسد پرونده برای رسیدگی در هیِات تشخیص رسیدگی می گردد و رای مقتضی صادر می گردد.

3. رسیدگی در هیئت حل اختلاف اداره کار : پس از صدور رای هیئت تشخیص هریک از طرفین می توانند به آن اعتراض نمایند. مرجع اعتراض به رای هیئت تشخیص هیئت حل اختلاف اداره کار می باشد، که رای آن قطعی است.

شکایت از کارفرما برای دیه

بر طبق ماده 60 قانون تامین اجتماعی فقط حوادثی شامل بیمه و دریافت خسارت خواهند بود که در حین کار در محیط کار برای کارگر اتفاق افتاده باشد یا کارگر به دستور کارفرما برای ماموریت کاری در خارج از محدوده کارگاه در حال انجام کار ماموریت و انجام وظیفه باشد .در این صورت چنانچه کارفرما از پرداخت دیه به کارگر خودداری نماید کارگر می تواند اقدام به شکایت از کارفرما برای دیه بنماید. همچنین حوادثی که برای بیمه شده به واسطه مساعدت در حادثه بر دیگران اتفاق بیفتد نیز شامل بیمه حوادث ناشی از کار محاسبه می شود .

نحوه شکایت و بررسی حوادث ناشی از کار

1. مراجعه حادثه دیده یا اولیای دم به مراجع قضایی انتظامی برای طرح شکوائیه یا دادخواست
2. بررسی شکوائیه توسط مقام قضایی و انتظامی
3. مراجعه حادثه دیده یا اولیای دم به کلانتری جهت تشکیل پرونده و اخذ نظریه از ادارات کار و امور اجتماعی و پزشکی قانونی
4. مراجعه حادثه دیده به واحد بازرسی اداره کار و ارائه نامه کلانتری جهت بررسی صحنه حادثه و ثبت اظهارات شهود
5. تحویل گزارش حادثه از سمت اداره کار استان به کلانتری جهت ارجاع به مراجع قضایی و صدور رای

هیئت حل اختلاف اداره کار

درصورت ایجاد اختلاف بین کارگر و کارفرما مرجع رسیدگی به این اختلافات اداره کار خواهد بود در اولین قدم دعوت به سازش طرفین و در صورت عدم سازش پرونده برای رسیدگی به هیئت تشخیص ارسال می گردد و رای در این باره صادر خواهد شد. در صورتی که هر یک از طرفین به رای صادره اعتراض داشته باشند در این مرحله دعوا به هیئت حل اختلاف اداره کار ارسال شده و پس از بررسی رای صادر می شود که این رای قطعی خواهد بود .

صلاحیت

بر اساس ماده ۱۵۷ قانون کار مصوب ۱۳۶۹، «هر گونه اختلاف فردی بین کارفرما و کارگر یا کارآموز که ناشی از اجرای این قانون و سایر مقررات کار، قرارداد کارآموزی، ‌موافقت ‌نامه‌های کارگاهی یا پیمان های دسته‌جمعی کار باشد، در مرحله اول از طریق سازش مستقیم بین کارفرما و کارگر یا کارآموز و یا نمایندگان آن‌ها در ‌شورای اسلامی کار و در صورتی که شورای اسلامی کار در واحدی نباشد، از طریق انجمن صنفی کارگران و یا نماینده قانونی و کارگران و کارفرما حل و ‌فصل خواهد شد و در صورت عدم سازش از طریق هیأت های تشخیص و هیئت حل اختلاف اداره کار به ترتیب آتی رسیدگی و حل و فصل خواهد شد.»

جایگاه سازمانی

مراجع حل اختلاف اداره کار از مراجع اختصاصی اداری زیرمجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی محسوب می گردند. این مراجع متشکل از هیأت های تشخیص(مرحله بدوی) و هیئت حل اختلاف اداره کار (مرحله تجدیدنظر) می باشند.

ترکیب و نحوه انتخاب اعضاء هیأت تشخیص

هیأت های تشخیص متشکل از سه عضو است :

1. یک نفر نماینده وزارت کار
2. یک نفر نماینده کارگران به انتخاب کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار استان
3. یک نفر نماینده مدیران صنایع به انتخاب کانون انجمن های صنفی کارفرمایان استان

در صورت لزوم و با توجه به میزان کار هیأت‌ها، وزارت تعـاون، کار و رفاه اجتماعی می‌تواند نسبت به تشکیل چند هیأت تشخیص در سطح هر استان اقدام نماید.

ترکیب و نحوه انتخاب اعضاء هیأت حل اختلاف

هیئت حل اختلاف اداره کار نیز به عنوان مرجع تجدید نظر متشکل از ۹ عضو است که عبارتند از :

• سه نفر نماینده کارگران به انتخاب کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار استان یا کانون انجمن های صنفی‌کارگران و یا مجمع نمایندگان کارگران واحدهای منطقه
• سه نفر نماینده کارفرمایان به انتخاب مدیران واحدهای منطقه
• سه نفر نماینده دولت (‌مدیر کل تعـاون، کار و رفاه اجتماعی ، فرماندار و رییس دادگستری محل و یا نمایندگان آن‌ها)

ترتیب رسیدگی دعاوی در هیئت حل اختلاف اداره کار

هیئت حل اختلاف اداره کار مرجع رسیدگی به اعتراض هریک از طرفین اختلافی که درهیأت های تشخیص مورد رسیدگی قرارگرفته و منجر به صدور رای و (در اختلافات جمعی منتهی به ارائه نظر وپیشنهاد) گردیده است، می باشند مگر در مواردی که قانون اتخاذ تصمیم را مستقیما به هیأت حل اختلاف محول نموده باشد مانند موارد اختلاف مربوط به تغییر عمده در شرایط کار و یا اختلافات ناشی از اجرای طرح های طبقه بندی مشاغل (ماده ۲۶ وتبصره ۳ ماده ۴۹ قانون کار)

فرایند رسیدگی هیئت حل اختلاف اداره کار

هیئت تشخیص و هیئت حل اختلاف اداره کار پس از دریافت شکایت در مورد اختلاف فیمابین نماینده یا نمایندگان قانونی کارگر و کارفرما، فورا و خارج از نوبت به موضوع رسیدگی و نظر نهایی خود را اعلام خواهد داشت. در هر صورت هیأت حل اختلاف موظف است حداکثر ظرف مدت یک ماه از تاریخ دریافت شکایت به موضوع رسیدگی نماید.

آیین دادرسی

طرح دعوا در این هیأت ها و هیئت حل اختلاف اداره کار به موجب دادخواست کتبی و در فرم مخصوص  و به زبان فارسی صورت می گیرد. دعوت طرفین جهت حضور برای یک بار ضروری است. طرفین اختلاف بایستی کتباً به جلسه رسیدگی دعوت شوند. عدم حضور هر یک از طرفین یا نماینده‌تام‌الاختیار آن‌ها مانع رسیدگی و صدور رای توسط هیأت نیست، مگر آن که هیأت حضور طرفین را ضروری تشخیص دهد. در این صورت فقط یک ‌نوبت تجدید دعوت می‌نماید.  رسیدگی هیأت حل اختلاف صرفا در خصوص موارد معترض عنه خواهد بود؛ مگر این که مشخصاً تخلفات بارزی نسبت به قواعد آمره قانونی در رای مشهود باشد. رسیدگی در این هیأت ها فاقد هزینه دادرسی است.

اعتراض به آراء هیئت حل اختلاف اداره کار

آراء صادره از هیأت تشخیص در مهلت ۱۵ روز از تاریخ ابلاغ رای صادره، قابل شکایت در هیأت حل اختلاف خواهد بود. همچنین آراء صادره از هیأت های تشخیص و هیئت حل اختلاف اداره کار به موجب تبصره ۲ ماده ۱۶ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ۱۳۹۲، برای اشخاص داخل کشور سه ماه و برای افراد مقیم خارج از کشور شش ماه از تاریخ ابلاغ رای یا تصمیم قطعی قابل شکایت در دیوان عدالت اداری است.

اجرای آراء

آراء قطعی صادره از طرف مراجع حل اختلاف کار، لازم‌الاجراء بوده و به وسیله اجرای احکام دادگستری به مورد اجراء گذارده خواهد‌شد. ضوابط مربوط به آن به موجب آیین‌نامه‌ای خواهد بود که به پیشنهاد وزارتین تعـاون، کار و رفاه اجتماعی  و دادگستری به تصویب هیأت وزیران می‌رسد. (ماده ۱۶۶ قانون کار)

علل شایع نقض آراء

عمده ترین علل نقض آراء مراجع حل اختلاف کار شامل علل شکلی نظیر عدم ابلاغ آراء، عدم رعایت اصل صلاحیت، عدم رعایت اصل مستند و مستدل بودن و علل ماهوی از جمله عدم رعایت اصل تناسب، اصل برابری و.. می باشد.

مشاورین حقوقی ایرانلا

ضمن ارزوی موفقیت و داشتن امنیت شغلی برای شما عزیزان، چنانچه در رابطه شکایت از کارفرما یا کارگر و چگونگی رسیدگی به دعاوی اداره کار و هیئت حل اختلاف اداره کار نیاز به مشاوره و وکیل جهت شکایت از کارفرما در مراجع اداری و قضایی و مسائلی همچون مشاوره حقوقی بیمه بیکاری، اعتراض به بیمه تامین اجتماعی، اعتراض به اجرائیه رای داور، هیئت حل اختلاف مالیاتی، شکایت از کارفرما برای دیه … میتوانید با وکلا و کارشناسان ما در ارتباط باشید.