با توجه به افزایش نظارت بر فعالیت‌های اقتصادی و صنفی، حجم زیادی از پرونده‌های تخلف در تعزیرات حکومتی تشکیل می‌شود. محکومان اغلب به پرداخت جریمه‌های سنگین محکوم می‌شوند و در بسیاری موارد توان مالی لازم برای پرداخت آن را ندارند. خوشبختانه قانون، نهاد «اعسار» و امکان تقسیط جریمه تعزیرات را پیش‌بینی کرده است. در این مقاله به اعسار از پرداخت جریمه تعزیرات می پردازیم.

اعسار و تقسیط جریمه تعزیرات | اگر جریمه تعزیرات پرداخت نشود چه باید کرد؟

در این مطلب می‌خواهیم به این پرسش پاسخ بدهیم که:
• شرایط اعسار از جریمه تعزیرات چیست؟
• مراحل تقسیط جریمه تعزیرات چگونه است؟
• اگر جریمه تعزیرات پرداخت نشود، چه پیامدهایی در انتظار است؟

اعسار از جریمه تعزیرات یعنی چه؟

اعسار به معنای ناتوانی مالی از پرداخت دیون یا محکومیت‌های مالی است. مطابق ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و ماده ۶۵۵ قانون آیین دادرسی کیفری، اشخاصی که قادر به پرداخت محکومیت مالی خود نباشند، می‌توانند با ارائه مدارک معتبر، درخواست اعسار بدهند.
در پرونده‌های تعزیرات، اعسار شامل این موارد است:
• اعسار از پرداخت جزای نقدی
• اعسار از پرداخت ضرر و زیان
• اعسار از پرداخت هزینه‌های دادرسی

برای ارائه درخواست اعسار باید مدارک مالی معتبر، از جمله استشهادیه محلی، گواهی لیست اموال یا مدارک بانکی (ریز حساب و موجودی آنها) ارائه شود.

اعسار در مرحله بدوی بهتر است یا پس از قطعیت رأی؟
سوالی که خیلی مطرح می‌شود این است که اعسار را چه زمانی مطرح کنیم؟

✅ در پاسخ باید گفت:
در حالی که قانون اجازه داده در مرحله بدوی یا تجدیدنظر(برای اطلاع از نحوه تجدیدنظر از آرای تعزیرات اینجا را ببینید) هم اعسار مطرح شود، اما بهترین زمان برای ارائه درخواست اعسار پس از قطعیت رأی و پیش از اجرای حکم است.
دلایل این توصیه:
• در بدوی یا تجدیدنظر ممکن است حکم تغییر کند یا کاهش یابد.
• قطعیت رأی، میزان دقیق بدهی را مشخص می‌کند.
• در اجرای احکام، اعسار با مدارک بهتر و تصمیم‌گیری دقیق‌تر بررسی می‌شود.

بنابراین، پس از صدور حکم قطعی تعزیرات، بهتر است بلافاصله اقدام به طرح دعوای اعسار یا تقسیط جریمه تعزیرات نمایید.
شرایط و مدارک لازم برای تقسیط جریمه تعزیرات
تقسیط جریمه تعزیرات یکی از روش‌هایی است که قانونگذار برای تخفیف فشار مالی پیش‌بینی کرده است. بر اساس ماده ۵۲۹ قانون آیین دادرسی کیفری، اگر فرد محکوم توانایی پرداخت یک‌جای جریمه را نداشته باشد، می‌تواند درخواست تقسیط بدهد.

شرایط اصلی برای تقسیط جریمه تعزیرات عبارتند از:

• ارائه درخواست رسمی قبل از شروع اجرای حکم
• اثبات عدم توانایی مالی برای پرداخت یکباره
• تعیین مبلغ اقساط و مدت زمان بازپرداخت توسط قاضی اجرای احکام یا مرجع قضایی
• در مواردی، ارائه ضمانت یا معرفی ضامن معتبر
دادگاه یا شعبه اجرای احکام پس از بررسی مدارک، تعداد اقساط، مبلغ هر قسط و فاصله زمانی بین اقساط را مشخص می‌کند.
نکته مهم: در صورتی که اقساط به موقع پرداخت نشود، امکان لغو تقسیط و اجرای کامل حکم وجود دارد.

اگر جریمه تعزیرات پرداخت نشود چه اتفاقی می‌افتد؟

یکی از مهم‌ترین سوالاتی که افراد می‌پرسند این است که اگر جریمه تعزیرات پرداخت نشود چه می‌شود؟
طبق قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، در صورت عدم پرداخت جریمه:
• دستور توقیف اموال محکوم علیه صادر می‌شود.
• در صورت نبود مال قابل توقیف، ممنوع‌الخروجی اعمال می‌شود.
• در نهایت، ممکن است بازداشت محکوم علیه به عنوان راهکار نهایی اجرا شود.
این اقدامات تا زمانی ادامه می‌یابد که محکوم علیه بدهی خود را پرداخت کند یا با استفاده از نهاد اعسار یا تقسیط جریمه تعزیرات، وضعیت مالی خود را روشن کند.

توصیه های مهم:

برای جلوگیری از اعمال این محدودیت‌ها، حتماً قبل از شروع اقدامات اجرایی، نسبت به طرح اعسار یا درخواست تقسیط جریمه تعزیرات اقدام نمایید.
مراحل درخواست اعسار یا تقسیط جریمه تعزیرات
فرایند به طور خلاصه شامل مراحل زیر است:
۱. تهیه و ارائه مدارک مالی و استشهادیه‌ها
۲. تنظیم دادخواست اعسار یا لایحه درخواست تقسیط
۳. ثبت درخواست در مرجع صالح (شعبه اجرای احکام تعزیرات یا مرجع صادرکننده رأی)
۴. شرکت در جلسه رسیدگی به اعسار یا تقسیط
5. صدور تصمیم مبنی بر پذیرش یا رد اعسار/تقسیط

سوالات متداول درباره اعسار و تقسیط جریمه تعزیرات

آیا می‌توانم همزمان با اعتراض به رأی تعزیرات درخواست اعسار بدهم؟
بله، اما بهتر است پس از قطعیت رأی، اعسار یا تقسیط را مطرح کنید تا نتیجه دقیق‌تر باشد.
چه مدارکی برای اثبات اعسار از پرداخت جریمه تعزیرات نیاز دارم؟
مدارک بانکی، گواهی کسر حقوق، اظهارنامه مالیاتی و استشهادیه محلی.
چند قسط برای پرداخت جریمه تعزیرات تعیین می‌شود؟
تعداد و مبلغ اقساط بسته به میزان بدهی و توان مالی شما توسط مرجع قضایی تعیین خواهد شد.
اگر جریمه تعزیرات پرداخت نشود چه کاری باید انجام داد؟
در صورت ناتوانی از پرداخت، بلافاصله باید درخواست اعسار یا تقسیط جریمه تعزیرات بدهید؛ در غیر این صورت، توقیف اموال یا بازداشت در انتظار شماست.

نتیجه‌گیری

ناتوانی از پرداخت جریمه تعزیرات، پایان راه نیست. با آگاهی از حقوق خود و اقدام به موقع برای طرح دعوای اعسار یا درخواست تقسیط جریمه تعزیرات می‌توانید از پیامدهای سنگین قانونی جلوگیری کنید. بهره‌گیری از مشاوره تخصصی در این زمینه، کلید موفقیت شماست.

گروه وکلای قلمداد با تخصص در دعاوی تعزیرات حکومتی و سابقه موفق در پذیرش و پیگیری پرونده‌های اعسار و تقسیط جریمه تعزیرات، آماده ارائه مشاوره و خدمات حقوقی به شما عزیزان می‌باشد.