حق مؤلف بر اثر

خانه > مقالات > حق مؤلف بر اثر

حق مؤلف بر اثر

در رابطه با حق مؤلف این سوال پیش می آید که حق مؤلف چیست؟ یا قانون کپی رایت چیست؟ در جواب باید گفت مطابق با ماده 4 قانون حمایت حقوق مولفان، مصنفان و هنرمندان، حقوق معنوی هیچ محصول فکری، قابل انتقال به غیر نیست. ازاين‌ رو هیچ‌کس نمی تواند حتی با رضایت صاحب اثر و یا حتی با پرداخت پول به وی، نام او را از آن اثر حذف، و نام خود را به‌عنوان پدیدآورنده و خالق اثر ذکر کند. چرا که این کار نیز، طبق قوانین حق مؤلف بر اثر سرقت ادبی محسوب می شود.

حق مؤلف بر اثر

حق مؤلف بر اثر چیست؟ حق مؤلفین و یا همان حق مؤلف بر اثر امتیازی است که جامعه برای شخصی که اثری را پدید اورده است و قصد استفاده از مزایای مادی و معنوی آن اثر را دارد به رسمیت می شناسد و از آن حمایت می کند. امروزه در بیشتر کشور دنیا مخصوصا کشورهای پیشرفته حق مولف بر اثر مورد توجه و حمایت قانون گذار قرار گرفته شده است.

مالکیت فکری آثار هنری و ادبی

در حوزه مالکیت فکری و کپی رایت در سال 1886 میلادی برای حمایت از از آثار ادبی و هنری کنوانسیون برن در شهر برن سوئیس تشکیل و توافق نامه ای در خصوص به تصویب رسید که جز اولین توافقنامه های بین المللی در زمینه ی کپی رایت می باشد. طبق این معاهده کلیه آثار ادبی و هنری حداقل تا 50 سال پس از مرگ پدیدآورنده مورد حمایت قرار گرفته است. کنوانسون برن داری 177 عضو می باشد ولی تا کنون ایران به این کنوانسون ملحق نشده است.

حق مؤلف بر اثر در ایران

در کشور ایران نیز با تلاش های زیاد هنرمندان و مولفان بالاخره در سال 1348 اولین قانون حمایت از حقوق مولفان، مصنفان و هنرمندان و حق مؤلف بر اثر به تصویب مجلس سنا رسید و به دنبال آن قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی در سال 1352 به تصویب رسید. قانون حمایت از مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب 1348 مشتمل بر 33 ماده می باشد که در ماده 2 این قانون اثرهای مورد حمایت را به تفکیک ذکر نموده و برای متخلفین نیز مجازات هایی در نظر گرفته است. انچه که به عنوان اثار در ماده 2 مورد حمایت قرار گرفته جنبه حصری نداشته بلکه جنبه تمثیلی دارد.

قانون حق مؤلف بر اثر

در ماده 1 این قانون به مولف و مصنف و هنرمند و پدیدآورنده به آنچه که از دانش یا هنر آنان پدید آمده باشد اثر اطلاق می شود. در ماده 5 این قانون امکان واگذاری حقوق مالکانه و مادی اثر به غیر مورد پذیرش واقع شده و همچنین کسب مجوز از صاحب اثر پیش بینی شده است. در خصوص حمایت از مولفینی که در آثار خویش از نام مستعار یا پنهان استفاده نموده اند قانون ایران ساکت می باشد و در این خصوص تعیین تکلیف ننموده است. در حقوق ایران اصل بر این است که مالک حق همگونه تصرف در مال خود دارد و خلاف آن استثنا می باشد که نیاز به تصریح قانون گذار دارد.

شرایط آثار کپی رایت

شرایط قانون گذار برای حمایت از آثار کپی رایت به شش دسته تقسیم بندی می شود:

شرط انتشار اولین: طبق ماده 22 قانون فوق شرط حمایت از آثار ادبی و هنری، انتشار برای اولین بار در ایران است.
مالکیت داشتن: مالیت داشتن آثار فکری ضروری است. اما در آثار ادبی و هنری در ایران صرفا دارا بودن ارزش اقتصادی کافی نبوده و علاوه بر آن اثار باید با نظم عمومی و اخلاق حسنه منافات نداشته باشد
ثبت اثر: طبق ماده 21 این قانون امکان ثبت آثار در وزارت ارشاد اسلامی وجود دارد. در صورت حدوث اختلاف داشتن گواهی ثبت اثر اماره مالکیت می باشد و ثبت اثر برای حمایت قانونی از آثار خلق شده می باشد.
محسوس بودن شکل اثر
اعلان مشخصات: در ماده 4 قانون حمایت از مولفان و مصنفان سال 1348 درج حرف p به همراه نام و نشانی تولید کننده آثار و تاریخ انتشار آن ضروری می باشد اما در کنوانسیون برن درج چنین مشخصه ای از شروط حمایت از اثار نیست.
اصالت اثر: اثر باید متعلق به پدیدآوردنده باشد.

آثار اقتباسی

در ماده 5 قانون حمایت از مولفان و مصنفان مصوب 1348 به آثار اقتباسی اشاره داشته اما به صراحت بیان نشده اشت که موجب بروز مشکلاتی در این زمینه شده است.

مدت حمایت قانون گذار از حقوق مادی پدیدآوردنده کپی رایت

مدت حمایت از حقوق مادی پدیداورنده اثار کپی رایت متعلق به اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی باهم دیگر متفاوت بوده. برای اشخاص حقوقی سی سال از تاریخ انتشار یا عرضه است و برای اشخاص حقیقی به مدت عمر پدیداوردنده و در صورت انتقال آن حق، مدت حمایت به پنجاه سال از تاریخ مرگ پدیداورنده ادمه خواهد داشت. اما حقوق معنوی در آثار فکری دائمی بوده و قابلیت انتقال به دیگری را ندارد.

مجازات و جرم سرقت ادبی

در رابطه با مجازات و جرم سرقت ادبی سارق مستوجب مجازات های مقرر در ماده (٦٩٨) قانون مجازات اسلامی یعنی دو ماه تا دو سال حبس و یا تا 74 ضربه شلاق است. لازم به ذکر است که کپی برداری از اختراع نیز جرم محسوب شده و مستوجب مجازات است.

گروه مشاورین حقوقی ایرانلا

برای مشاوره با وکیل متخصص در زمینه مالکیت فکری مثل طرح صنعتی چه زمانی قابل ثبت است؟، جرم کپی برداری از اختراع، شکایت از سرقت علمی و کپی برداری از کتاب و…. می توانید با وکلای متخصص و با تجربه مشاورین حقوقی ایرانلا از طریق شماره های درج شده در سایت تماس حاصل فرمایید و درخواست مشاوره تلفنی با وکلای این مجموعه را داشته باشید.