اصولا اشخاص عباراتی را برای نام دامنه اینترنتی سایت خود انتخاب می کنند که مرتبط با نام یا علامت تجاری خودشان باشد اما برخی افراد نام دامنه مربوط به علامت تجاری خود را ثبت نمی کنند و شخص دیگری نام دامنه ی همان علامت تجاری را به ثبت می رساند یا در صورتی که شخصی یک نام دامنه ی ثبت شده توسط فرد دیگر را تحت عنوان علامت تجاری خود ثبت می کنند و در این حالت تعارض نام دامنه و علامت تجاری رخ می دهد و چالش های حقوقی برای حمایت از تداخل حقوق ایجاد شده برای اشخاص مالک نام دامنه یا علامت تجاری ایجاد می شود.

من سارا آل یاسین وکیل متختصص مالکیت فکری به همراه همکارم حسین رضائی وکیل مختصص مالکیت فکری در این مقاله به مباحث مرتبط با تعارض بیان نام دامنه و علامت تجاری و آشنایی با مفاهیم مرتبط با آن می پردازیم.

تعریف دامنه

نام دامنه در واقع آدرس وب سایت اشخاص در بستر اینترنت می باشد، نام دامنه یک آدرس IP می باشد که در قسمت نوار جستجوگر (URL) در مرورگر برای شناسایی یک آدرس و سایت مورد نظر می باشد که معمولا نام دامنه از دو قسمت اصلی (نام و پسوند) تشکیل می شود.(مانند نام google و پسوند com.) پیوندهای نام دامنه بسته به نوع محتوا و فعالیت سایت و اشخاص یا حوزه ی جغرافیایی آن ها متفاوت است مثلا پیوند com. مخفف commercial و برای فعالیت های تجاری اختصاص می یابد یا پیوند IR مخصوص به قلمرو جغرافیایی ایران و معرف مبدأ مکانی آن می باشد و انتخاب آن اصولا توسط افرادی که دارای تابعیت ایران هستند صورت می گیرد.

شرایط استفاده از نام دامنه

در رابطه با تعارض نام دامنه و علامت تجاری، هر شخص حقیقی یا حقوقی می تواند نام دامنه ی مورد نظر خود را در اینترنت به ثبت برساند یا از سایت های فروش دامنه معتبر مانند سایت مرکز ثبت دامنه کشور(ایرنیک) خریداری کند ثبت نام دامنه تشریفات و مراحل اداری خاص جز ارائه مدارک شناسایی و مثبت فعالیت (مانند روزنامه رسمی در موارد معین) ندارد و صرفا با عدم اشتغال قبلی دامنه (عدم ثبت پیشین) و آزاد بودن نام آن دامنه و همچنین مخالف نظم عمومی و اخلاق حسنه نبودن آن طبق قانون قابل ثبت و تملیک می باشد.

تفاوت نام دامنه و علامت تجاری

1. حقوق علائم تجاری طبق قانون ثبت اختراعات طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب 1386 ایران به طور کامل پیش بینی شده و تعریف دقیق علامت تجاری، انواع آن، حقوق انحصاری و نقض علامت در قانون مذکور تعریف شده است اما در مورد نام دامنه در قانون ایران تعریف و مصوبات کاملی لحاظ نشده است و مهم ترین مستند قانونی در ارتباط با نام دامنه در ماده ی 66 قانون تجارت الکترونیکی مصوب سال 1382 است که اشاره شده است.
2. نام دامنه برای هر شخص حقیقی یا حقوقی فارغ از اینکه فعالیت تجاری و تولید و عرضه ی همان کالا و یا خدمات مربوط را داشته باشد قابل تملک است اما در علامت تجاری حتما باید فعالیت تجاری مرتبط با فعالیت توسط شخص حقیقی یا حقوقی انجام گیرد.
3. مهم ترین ویژگی علامت احراز تمایز بخشی آن و تغییر آن از سایر علائم است در حالیکه نام دامنه برای تمیز و معرفی کالا و خدمات به مصرف کننده نیست و نیازی به احراز چنین ویژگی ندارد.
4. حمایت از علامت تجاری سرزمینی است و در محدوده ی جغرافیایی که به ثبت رسیده حمایت می شود اما نام دامنه صرف اینکه به ثبت برسد و به شخص اختصاص یابد قابلیت انحصار دارد و از آن حمایت بین المللی می شود.
5. حمایت از علامت تجاری منوط به ثبت علامت در اداره مالکیت معنوی می باشد در حالی که در نام دامنه صرفا با ثبت نام و خرید نام دامنه از طریق سایت های فروش نام دامنه مالکیت برای شخص مستقر می گردد.

اشتراک نام دامنه و علامت تجاری

1. علامت تجاری از مصادیق اموال فکری به شمار می آید و به دارنده ی آن حقوق انحصاری اعطا می کند، نام دامنه نیز به مالک آن حقوق انحصاری اعطا می کند.
2. حمایت از علامت تجاری و حقوق مرتبط اصولا با آن منوط به ثبت و پرداخت هزینه و تمدید آن است ما در نام دامنه نیز باید نام انتخابی به ثبت رسد و هزینه ی تمدید آن پرداخت شود.
3. استفاده از نام دامنه و علامت تجاری اجباری است، البته در علامت تجاری ظرف مهلت 3 سال آینده باید استفاده صورت گیرد وگرنه علامت قابل ابطال است. زیرا در صورت عدم استفاده از نام دامنه و صرفا تصرف آن به نوعی احتکار نام دامنه محسوب می شود و می تواند از موارد ابطال باشد.
4. قانون حاکم بر اموال فکری و مصادیق مالکیت صنعتی قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری 1386 می باشد که برای احراز حقوق مالک نام دارنده می توان به این قانون تمسک کرد.

ابطال ثبت دامنه به علت تعارض با علامت تجاری

در رابطه با تعارض نام دامنه و علامت تجاری یکی از چالش هایی که امکان بروز دارد این است که در فرضی که شخصی دامنه ای به ثبت برساند که در بردارنده علامت تجاری شخصی دیگری باشد آیا امکان ابطال نامه دامنه وجود دارد یا خیر؟

ثبت دامنه و نمایش بر خط آنلاین علائم تجاری از منظر قانون

ماده 66 قانون تجارت الکترونیکی در راستای تعارض نام دامنه و علامت تجاری بیان می دارد: “استفاده از علائم تجاری به صورت نام دامنه و یا هر نوع نمایش بر خط آنلاین علائم تجاری که موجب فریب یا مشتبه شدن طرف به اصالت کالا و خدمات شود ممنوع و متخلف به مجازات مقرر در این قانون خواهد رسید.” در یک پرونده که در دادگاه های ایران رسیدگی شده است خواهان مالک علامت تجاری Facebook بود که علیه شخصی که در ایران اقدام به ثبت دامنه Facebook.ir نموده بود طرح دعوا نموده و ابطال ثبت دامنه مذکور را به علت سوء استفاده خوانده از علامت تجاری خواهان نمود که طی رسیدگی های داوری و قضایی صورت گرفته حکم به ابطال ثبت دامنه و نیز انتقال مالکیت دامنه به نام شرکت اصلی مالک Facebook صادر گردید.

مسائل حقوقی در انتخاب نام دامنه

جهت جلوگیری از تعارض نام دامنه و علامت تجاری در انتخاب نام دامنه باید توجه داشت که تقلب در انتخاب نام دامنه می توانند همزمان مسئولیت حقوقی و کیفری اشخاص را در پی داشته باشد؛ لازم به ذکر است علاوه بر محدودیت های ذکر شده مطابق ماده 50 قانون تجارت الکترونیکی تأمین کنندگان در تبلیغ کالا و خدمات خود نباید مرتکب فعل یا ترک فعلی شوند که سبب مشتبه شدن و یا فریب مخاطب از حیث کمیت و کیفیت شود.

ماده 66 قانون تجارت الکترونیکی اشخاص

وفق ماده 66 قانون تجارت الکترونیکی اشخاص نمی توانند از علائم تجاری اشخاص دیگر در نام دامنه استفاده کنند و می توان ثبت چنین دامنه ای را توسط دادگاه ابطال نمود و علاوه بر آن برای مرتکب مجازات کیفری شامل یک تا سه سال حبس طبق همان قانون در نظر گرفته شده است.

ابطال علامت تجاری به علت تعارض با دامنه ثبت شده

یکی از موضوعات در رابطه با تعارض نام دامنه و علامت تجاری ابطال علامت تجاری به علت تعارض با دامنه ثبت شده می باشد. گاهی اوقات یک دامنه بر اثر استعمال طولانی مدت و مرجعیت پیدا کردن آن بین کاربران به شهرت می رسد اما چون فعالیت تولید محصول و خدمات ندارد به عنوان علامت تجاری آن نام را ثبت نمی کند در این جا ممکن است شخصی برای استفاده از شهرت نام دامنه و با توجه به اینکه ضمن علامتی که قبلا به ثبت نرسیده برای گمراهی مصرف کنندگان یا جذب بیشتر مخاطب نام دامنه را به عنوان علامت شخصی خود به ثبت برساندکه در این حالت با استناد به سوء نیت ثبت کننده ی علامت و مقدم بودن ثبت نام دامنه می توان ابطال علامت تجاری را مطرح کرد.

گروه وکلای مالکیت فکری آی پیشه

با توجه به اینکه در قوانین فعلی ایران ضمانت اجرای تعارض حقوق نام دامنه و علامت تجاری به طور کامل پیش بینی نشده و برای حمایت از نام دامنه قوانین مفصلی وجود ندارد برای حل این مشکل بهتر است افراد اقدامات پیشگیرانه انجام دهند و از همان ابتدا جهت پیشگیری از تعارض نام دامنه و علامت تجاری، نام دامنه و علامت تجاری مختص به فعالیت خود را به ثبت برسانند تا توسط اشخاص ثالث تصاحب نشود و تعارض مالکیت ایجاد نشود، پیشنهاد می شود برای مدیریت بهتر اموال فکری قبل از شروع فعالیت تجاری خود خدمات حقوقی وکلای متخصص مالکیت فکری برای ارائه مشاوره و اقدامات پیش گیرانه و پیش بینی حقوق خود بهره مند شوید و در بروز اختلاف و تداخل حقوق حتما از وکیل مالکیت فکری برای احقاق حقوق مشورت بگیرید.

مشاورین حقوقی ایرانلا

در صورتی که در رابطه با مسائل مالکیت فکری همچونشرایط ثبت برند در ایران،  حمایت از نرم افزارها، قرارداد فرانچایز و مراحل ثبت اختراع در کانادا ،ثبت اپلیکیشن و یا جرم کپی برداری از اختراع، تسهیلات شرکت دانش بنیان ،اطلاع از شرایط تاسیس پارک علم و فناوری و مزایای شرکت دانش بنیان ،حمایت از علامت مشهور، مهاجرت به امارات از طریق ثبت اختراع ،شرایط ثبت و اخذ گواهینامه اختراع و تنظیم و تدوین قرارداد و یا حفظ حقوق معنوی فکری خود را دارید می توانید با تماس با گروه حقوقی ایران لا درخواست مشاوره حقوقی در زمینه ثبت شرکت دانش بنیان و انواع شرکت های دانش بنیان داشته باشید. همچنین مشاورین حقوقی ایران لا با در اختیار داشتن وکلای متخصص و خبره در این زمینه همراه و پشتیبان شما خواهد بود.