نرم افزارهای رایانه‌ای مدتهاست که در زندگی بشر وارد شده و در این چند سال اخیر نقش پررنگ‌تری به خود گرفته و زندگی را دچار تغییراتی کرده اند.در کشورهای دنیا در خصوص حمایت از نرم افزار قوانین و رویه‌های مختلفی اتخاذ شده است، اشنایی با نحوه حمایت از نرم افزار در کشورهای محتلف موجب می‌شود تا پدیدآورندگان نرم افزارها به حق و حقوق خویش مسلط تر شده و بهتر بتوانند از دارایی‌های خود محافظت نمایند.
نرم افزار چیست؟
در تعریف نرم‌افزار می‌توان گفت که مجموعه برنامه‌های کامپیوتری و اسناد و داده‌های مرتبط است و برخلاف سخت‌افزار که یک سیستم از آن ساخته شده و در واقع انجام عملیات بر عهده آن است، نرم‌افزار یک برنامه یا مجموعه برنامه است.
حمایت از نرم افزار چگونه صورت می گیرد؟
نرم‌افزارها در دنیا معمولا به سه صورت مورد حمایت قانونی قرار می گیرند ، تحت نظام کپی رایت، تحت اختراع و تحت نظام مخصوص سویی ژنری (در کشور ما چنین نظامی پیش بینی نشده است.)
حمایت در قالب اختراع
طبق قوانین ایران یک نرم‌افزار اگر دارای شرایط اختراع باشد، پدیدآورنده می‌تواند در اداره مالکیت معنوی و با پرکردن اظهارنامه مخصوص، ثبت آنرا را تقاضا نماید. شرایط اصلی ثبت یک نرم‌افزار به عنوان اختراع موارد زیر را شامل می‌شود:
- نو بودن و تازگی نرم‌افزار مورد تقاضا (نو بودن طبق قوانین ایران مطلق است به این معنی که باید در سرتاسر دنیا اختراع جدید باشد.)؛
- گام ابتکاری داشتن؛
- کاربرد صنعتی داشتن.
حمایت در قالب کپی رایت
طبق قانون حمایت از پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای غیر از مواردی که نرم‌افزار می‌تواند تحت اختراع حمایت شود، سایر حمایت‌ها از نرم‌افزار تحت قانون حمایت از مؤلفان و مصنفان صورت می‌گیرد. برای اینکه چنین حمایتی محقق شود باید توجه داشت که پدیدآورنده یک نرم‌افزار اولین بار نرم‌افزار خود را در قلمرو جغرافیایی ایران تولید و توزیع کرده باشد.
پدیدآورنده نرم افزار چه حقوقی خواهد داشت؟
صرف نظر از اینکه نرم‌افزار تحت کپی رایت حمایت شود و یا اختراع، پدیدآورنده دارای دو نوع حق مجزا خواهد بود. حقوق معنوی و حقوق مادی که در زیر به هر کدام اشاره خواهد شد.
حق معنوی نرم افزار
حقوق معنوی پدیدآورنده یک نرم‌افزار شامل حق انتساب نام، حق افشا و حق جلوگیری از تغییر یا تبدیل اثر خواهد بود. لازم به ذکر است که طبق ماده ۶ قانون حمایت از پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه‌ای حتی اگر تولید یک نرم‌افزار ناشی از سفارش یا استخدام باشد، باز هم نام پدیدآورنده باید در گواهی ثبت اعلام شود.
حقوق مادی نرم افزار
حقوق مادی یک نرم‌افزار شامل موارد متعددی چون حق نشر، حق عرضه، حق اجرا، حق بهره‌برداری مادی و … خواهد بود که در قراردادهای مختلف به اشکال مختلف این حقوق مورد بهره‌برداری قرار خواهد گرفت.
پدید آوردن ناشی از سفارش
طبق بند ب ماده ۶ قانون حمایت از پدیدآورندگان نرم‌افزار، اگر هدف از استخدام یا انعقاد قرارداد، پدیدآوردن نرم‌افزار بوده و یا پدیدآوردن آن جزء موضوع قرارداد باشد، حقوق مادی مربوط و حق تغییر و توسعه نرم‌افزار متعلق به استخدام کننده یا کارفرما خواهد بود، مگر اینکه در قرارداد به گونه ای دیگر پیش بینی شده باشد.
نکته حایز اهمیت در خصوص این ماده این است که پدیدآورنده می‌تواند در قرارداد برخی حقوق را برای خویش محفوظ نگه دارد و در انتقال حقوق خویش همه جوانب را به درستی بسنجد.
حمایت از نرم افزار تحت عنوان کپی رایت یا اختراع؟
در بسیاری مواقع، بین حمایت از نرم‌افزار تحت کپی رایت یا نظام اختراع، انتخابی در کار نیست چرا که برای ثبت به عنوان اختراع باید در ادعانامه جدید بودن موضوع نرم‌افزار توضیح داده شود. و این به خودی خود امر ساده‌ای نیست. فارغ از آن اصلی ترین فرق میان این دو نظام مدت حمایت است، تحت کپی رایت پدیدآورنده سی سال از تاریخ انتشار حق استفاده انحصاری از نرم‌افزار خویش را دارد در حالیکه در صورت ثبت به عنوان اختراع، بیست سال از تاریخ گواهینامه اختراع، حقوق مادی انحصاری برای پدیدآورنده ایجاد می‌شود.
تاییدیه‌های لازم برای حمایت از نرم افزار
در صورت تقاضای ثبت نرم‌افزار به عنوان اختراع، علاوه بر تاییدیه‌های فنی باید تقاضای ثبت نیز به مرجع ثبت نیز داده شود.
جهت بهره‌مندی از حمایت قانون حمایت از مؤلفان و مصنفان، در قانون حمایت از پدیدآورندگان آمده است که باید تاییدیه ی شورای عالی انفورماتیک اخذ شود که در حال حاضر این مسؤولیت بر عهده سازمان فناوری اطلاعات است. جهت اخذ تاییدیه فنی سازمان فناوری اطلاعات، باید وارد سامانه خدمات الکترونیک سازمان فناوری اطلاعات ایران شده و در قسمت صدور تاییدیه فنی نرم‌افزار، فرمهای پیش بینی شده تکمیل و مدارک مورد تقاضا ارسال گردد.
مشاورین حقوقی ایرانلا
در صورتی که قصد تاسیس و مراحل ثبت اختراع در کانادا ،ثبت اپلیکیشن و یا جرم کپی برداری از اختراع، تسهیلات شرکت دانش بنیان ،اطلاع از شرایط تاسیس پارک علم و فناوری و مزایای شرکت دانش بنیان ،شرایط ثبت برند در ایران ،مهاجرت به امارات از طریق ثبت اختراع، شرایط تاسیس دفاتر پیشخوان دولت،شرایط ثبت و اخذ گواهینامه اختراع و تنظیم و تدوین قرارداد و یا حفظ حقوق معنوی فکری خود را دارید می توانید با تماس با گروه حقوقی ایران لا درخواست مشاوره حقوقی در زمینه ثبت شرکت دانش بنیان و انواع شرکت های دانش بنیان داشته باشید. همچنین مشاورین حقوقی ایران لا با در اختیار داشتن وکلای متخصص و خبره در این زمینه همراه و پشتیبان شما خواهد بود.
2 پاسخ