بازی‌های رایانه‌ای در بین مردم بسیار شناخته شده و محبوب است و این روزها طیف وسیعی از مردم در سطوح مختلفی چون آموزش، فروش، سرگرمی و … از آنها بهره می‌گیرند از این رو پدید آوردن بازی رایانه‌ای در بین ما نیز رواج بسیار پیدا کرده است. با این حال پدیدآورندگان بازی رایانه‌ای از نحوه حمایت‌های تحت کپی رایت و دیگر حقوق مالکیت فکری کمتر اطلاع دارند. برای شناخت کپی رایت و سایر حقوق مالکیت فکری بازی رایانه ای با حقوق مالکیت فکری مربوط به بازی های رایانه ای بالاخص کپی رایت، باید هم‌زمان هم بازی رایانه ای را بیشتر شناخت و هم نظام کپی رایت را.
بازی رایانه‌ای و تفاوت آن با نرم افزار
بازی رایانه‌ای، همانطور که از اسمش پیداست یک بازی است که توسط کامپیوتر یا در محیط وب انجام می‌شود. در نگاه اولین تفاوتی بین یک نرم افزار و بازی رایانه‌ای نمی‌توان قائل شد چرا که برای تولید یک بازی رایانه‌ای نیز باید همان کد نویسی را انجام داد. با این حال در جزئیات و هدف استفاده بین بازی و نرم افزار رایانه‌ای تفاوت‌های وجود دارد که حقوق ناشی از آنها را متفاوت می‌کند.
چرا بازی های رایانه‌ای مهم هستند؟
همانطور که در مقدمه نیز اشاره شد امروز از بازی های رایانه‌ای به جز حوزه سرگرمی، استفاده‌های مختلفی از جمله در آموزش و صنعت مارکتینگ می‌شود. هر چه حوزه استفاده وسیعتر شود، گردش مالی و تجاری ناشی از آن نیز گسترده تر خواهد شد. از این رو پدیدآورندگان بازي‌های رایانه‌ای باید حق و حقوق مرتبط با خویش را بدانند تا انگیزه فعالیت شان تقویت شود.
بازی رایانه ای چگونه مورد حمایت واقع می‌شوند؟
طبق قوانین ایران، قانون مشحصی برای حمایت از بازی های رایانه ای تدوین و تصویب نشده است، هرچند که مرکز ملی بازی های رایانه ای اسنادی را تنظیم کرده اما به نظر می رسد با توجه به رشد آنها، این اسناد کافی نبوده و بازی های رایانه ای نیاز به حمایت بیشتری داشته باشند. با این حال در قانون حمایت از پدید آورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای دو مدل حمایت قانونی برای پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای پیش بینی شده است. که می توان از آن برای بازی های رایانه ای نیز استفاده نمود. مدل اول تحت کپی رایت و قانون حمایت از مولفان و مصنفان سال ۱۳۴۷ و مدل دوم در صورت دارا بودن شرایط اختراع یعنی: ۱. جدید بودن و تازگی داشتن؛ ۲. کاربرد صنعتی داشتن؛ ۳. گام ابتکاری داشتن نرم افزار قابل حمایت قانون ثبت اختراع، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری ۱۳۸۶ قرار خواهند گرفت.
به نظر می‌‌رسد حمایت قانونی از بازی‌های رایانه‌ای تحت قانون اختراع امری نامرسوم و نادر به حساب آید و به طور معمول بازی‌های رایانه‌ای تحت قانون کپی رایت در سرتاسر دنیا حمایت می‌شوند.
کپی رایت بازی های رایانه ای به چه معناست؟
قبل از اینکه کپی رایت بازی‌های رایانه‌ای را به طور اختصاصی مورد بررسی قرار گیرد لازم است تا تعریفی از خود کپی رایت در وهله اول داشته باشیم، کپی رایت به معنی حمایت قانونی از پدیدآورنده یک اثر اوریجینال یا اصیل است.
در قوانین کشورهای مختلف لیست کامل و دقیقی از آثار مورد حمایت ارائه نشده و هر چه هست به صورت تمثیلی است. اما به طور کلی می‌توان به اثر ادبی، اثر هنری، اثر علمی، نرم افزار و …. اشاره نمود.
با توجه به موارد بالا جای شک نیست که بازی‌های کامپیوتری نیز می‌توانند اثر اوریجینال به حساب آیند و هر دو مهندسین نرم افزار و توسعه دهندگان و همچنین هنرمندان دیجیتال بخش صوتی – تصویری بازی‌ها به عنوان پدیدآورنده باید حمایت شوند.
کپی رایت و حقوق بازی رایانه ای به چه صورت اعمال می‌شود؟
در خصوص بازی‌های رایانه‌ای باید این نکته را در نظر گرفت که بازی‌های رایانه‌ای از یک طرف با توجه به ماهیت آنها و نحوه استفاده مصرف کنندگان از محصول، عمدتا به عنوان برنامه‌های رایانه‌ای در نظر گرفته می‌شوند. و از طرف دیگر به دلیل وجود عناصر سمعی – بصری متفاوت در خلق آنها، به ویژه در بازی‌های مدرن، به عنوان یک اثر خلاقانه در نظر گرفته می‌شوند.
همینکه یک بازی رایانه‌ای منتشر می‌شود خواه تحت وب و یا به صورت نسخه فیزیکی از حمله، سی دی یا دی وی دی یا هرگونه انتشاری عناصر زیر مورد حمایت کپی رایت قرار می‌گیرند:
- کد‌های مخصوص نوشته شده برای بازی؛
- آثار هنری و گرافیک بازی؛
- فیلم‌ها، متن‌ها، برخی دیالوگ‌ها؛
- صدا و افکت‌های موسیقی؛
- داستان و شخصیت‌های مهم بازی؛
- بازی تمام شده.
چه اعمالی نقض کپی رایت و حقوق بازی رایانه ای به حساب می آید؟
با توجه کپی رایت و سایر حقوق مالکیت فکری بازی رایانه ای و به موارد بالا، نقض کپی رایت و حقوق بازی رایانه ای شامل هر نوع، استفاده، فروش، توزیع و بازتولید غیرقانونی و بدون اجازه از طرف کمپانی تولید کننده بازی و همچنین پدیدآورندگان بازی رایانه‌ای می‌شود. اما باید توجه کرد که شرط حمایت از بازی رایانه‌ای در قلمرو جغرافیایی ایران، تولید و توزیع نرم افزار یا بازی برای اولین بار در ایران است.
مدت حمایت از بازی‌های رایانه ای چقدر است؟
طبق قانون حمایت از پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای مصوب ۱۳۷۹، مدت حمایت از یک نرم افزار تا ۳۰ سال پس از اولین انتشار نرم افزار است.
کدام عناصر یک بازی رایانه ای مورد حمایت کپی رایت قرار نمی‌گیرد؟
برای این سوال باید بین حقوق مختلف مالکیت فکری تفکیک قائل به عنوان مثال آندسته از عناصری که تحت علامت تجاری ثبت شده باشد، صرفا تحت قوانین مربوط به علامت تجاری باید حمایت شوند.
در رابطه با کپی رایت و سایر حقوق مالکیت فکری بازی رایانه ای یکی دیگر از مواردی که نمی‌تواند به عنوان کپی رایت حمایت شود مکانیک بازی علی‌الخصوص قواعد و متدهای بازی است که معمولا قابل حمایت نیست. ایده‌های یک بازی نیز از جمله مواردی است که مورد حمایت واقع نمیشود.
تاییدیه های لازم برای حمایت از بازی رایانه ای تحت کپی رایت
در رابطه با کپی رایت و سایر حقوق مالکیت فکری بازی رایانه ای، جهت بهره‌مندی از حمایت قانون حمایت از مؤلفان و مصنفان، در قانون حمایت از پدیدآورندگان آمده است که باید تاییدیه ی شورای عالی انفورماتیک اخذ شود که در حال حاضر این مسؤولیت بر عهده سازمان فناوری اطلاعات است. جهت اخذ تاییدیه فنی سازمان فناوری اطلاعات، باید وارد سامانه خدمات الکترونیک سازمان فناوری اطلاعات ایران شده و در قسمت صدور تاییدیه فنی نرم‌افزار، فرمهای پیش بینی شده تکمیل و مدارک مورد تقاضا ارسال گردد.
مشاورین حقوقی ایرانلا
در صورتی که در رابطه با مسائل مالکیت فکری همچون حمایت از نرم افزارها، قرارداد فرانچایز و مراحل ثبت اختراع در کانادا ،ثبت اپلیکیشن و یا جرم کپی برداری از اختراع، تسهیلات شرکت دانش بنیان ،اطلاع از شرایط تاسیس پارک علم و فناوری و مزایای شرکت دانش بنیان ،شرایط ثبت و اخذ گواهینامه اختراع و تنظیم و تدوین قرارداد و یا حفظ حقوق معنوی فکری خود را دارید می توانید با تماس با گروه حقوقی ایران لا درخواست مشاوره حقوقی در زمینه ثبت شرکت دانش بنیان و انواع شرکت های دانش بنیان داشته باشید. همچنین مشاورین حقوقی ایران لا با در اختیار داشتن وکلای متخصص و خبره در این زمینه همراه و پشتیبان شما خواهد بود.
یک پاسخ