بیش بود ارزش یا بیش‌اظهاری گمرکی زمانی رخ می‌دهد که واردکننده عمداً ارزش کالای وارداتی را بیشتر از قیمت واقعی به گمرک اعلام کند. این کار معمولاً با اهداف زیر انجام می‌شود:
-
انتقال غیرقانونی ارز به خارج از کشور
-
سوءاستفاده از تسهیلات بانکی (مثلاً دریافت ارز دولتی یا تسهیلات صادراتی)
-
فرار مالیاتی یا کاهش عوارض گمرکی
بیش‌اظهاری گمرکی چیست؟ راهنمای جامع نحوه محاسبه بیش‌بود
مقدمه: آشنایی با مفهوم بیش‌اظهاری گمرکی
بیش‌اظهاری گمرکی (Overvaluation) یکی از چالش‌برانگیزترین تخلفات تجاری است که در آن واردکنندگان عمداً ارزش کالا را بیشتر از قیمت واقعی به گمرک اعلام می‌کنند. این عمل که به “بیش‌بود ارزش” نیز معروف است، معمولاً با اهداف مختلفی از جمله انتقال غیرقانونی ارز، فرار مالیاتی یا سوءاستفاده از تسهیلات بانکی انجام می‌شود.
نحوه محاسبه بیش‌بود ارزش در گمرک
روش محاسبه بیش‌بود ارزش گمرکی:
۱. مقایسه با قیمت جهانی: گمرک ارزش اظهاری را با قیمت‌های مرجع بین‌المللی مقایسه می‌کند
۲. بررسی فاکتورهای همسان: مقایسه با واردات مشابه در دوره‌های زمانی یکسان
۳. استفاده از فرمول محاسبه بیش‌بود:
شاخص‌های تشخیص بیش‌اظهاری:
-
اختلاف بیش از 15% با قیمت‌های CIF منطقه
-
نوسان غیرمنطقی قیمت نسبت به دوره‌های قبلی
-
عدم تطابق مشخصات فنی با قیمت اظهاری
پیامدهای بیش بود ارزش در گمرک
-
برای اقتصاد ملی:
-
خروج غیرمجاز ارز از کشور
-
کاهش درآمدهای مالیاتی
-
اختلال در نظام قیمت‌گذاری
-
-
برای واردکننده متخلف:
-
جریمه تا 3 برابر ارزش افزوده ایجاد شده
-
محرومیت از فعالیت‌های گمرکی
-
پیگرد قانونی
-
راهکارهای پیشگیری از تخلف بیش‌اظهاری و بیش بود ارزش
۱. برای تجار:
-
استفاده از قیمت‌های روز بین‌المللی
-
مشاوره با کارشناسان رسمی ارزشگذاری
-
مطالعه دستورالعمل‌های گمرک در محاسبه ارزش کالا
۲. برای گمرک:
-
راه‌اندازی سامانه هوشمند ردیابی قیمت (TIVA)
-
آموزش مأموران گمرکی در تشخیص بیش‌بود ارزش
-
همکاری با سازمان‌های بین‌المللی ارزشگذاری
سؤالات متداول درباره بیش بود ارزش گمرکی
سوال 1: تفاوت بیش‌اظهاری و کم‌اظهاری در گمرک چیست؟
پاسخ: در بیش‌اظهاری ارزش کالا بیشتر و در کم‌اظهاری کمتر از واقع اعلام می‌شود که هر دو تخلف محسوب می‌شوند.
سوال 2: آیا محاسبه بیش‌بود ارزش برای تمام کالاها یکسان است؟
پاسخ: خیر، روش محاسبه برای کالاهای مختلف با توجه به نوع، کاربرد و کشور مبدأ متفاوت است.
نتیجه‌گیری
آگاهی از نحوه محاسبه بیش بود ارزش و پیامدهای قانونی آن می‌تواند تجار را از ارتکاب این تخلف بازدارد. گمرک ایران با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در حال توسعه سیستم‌های پیشرفته برای شناسایی خودکار موارد بیش‌اظهاری است.
نکته مهم: برای محاسبه دقیق ارزش کالا می‌توانید از “سامانه ارزشگذاری گمرک ایران” به آدرس [لینک سامانه] استفاده نمایید.
وکلای متخصص حوزه امور گمرکی می توانند با ارائه مشاوره های تخصصی لازم برای اعتراض به تشخیص گمرک در خصوص بیش بود ارزش با رعایت ماده 135 قانون امور گمرکی شما را یاری نمایند.
