امروزه، یکی از موضوعاتی که می تواند جامعه را از تنش های شخصی و جمعی مصون بدارد، «آشنایی با حقوق متقابل افراد با یکدیگر و قانون» است که از فواید این آگاهی می توان به پیشگیری از وقوع بسیاری از مشکلات حقوقی اشاره کرد. بسیار مشاهده شده که در ادارات بین ارباب رجوع و کارمندان مراکز درگیری های لفظی و حتی فیزیکی پیش آمده است . در راستای این هدف و ایجاد این سوال که رسیدگی به این موضوع بر عهده چه ارگان قانونی خواهد بود در این مقاله به موضوع « شکایت از کارمند اداره ثبت » رسیدگی شده است .

جلب رضایت ارباب رجوع در نظام اداری

رعایت نشدن حقوق ارباب رجوع در ادارات و برخورد نامناسب برخی کارمندان با آنها، از موضوعات معمول و روزانه در ادارات است. در این بین، شهروندان باید به حقوق خود در ادارات آگاه باشند و در مقابل بدانند وظیفه کارمندان در این رابطه چیست تا در صورت عدم اجرای وظایف توسط کارمندان در رابطه با شکایت از کارمند اداره ثبت به مقامات ذی صلاح مراجعه نمایند .

تکریم ارباب رجوع

در نظام حقوقی کشور ما تکریم ارباب رجوع به صورت پراکنده در قوانین مختلف وجود دارد اما در سال 1381، شورای عالی اداری با تصویب «طرح تکریم مردم و جلب رضایت ارباب رجوع در نظام اداری» و «دستورالعمل نحوه تشویق و تنبیه کارکنان موضوع مصوبه طرح تکریم مردم و جلب رضایت ارباب‏ رجوع» در سال 1382، به صورت مدون این مسئله را در سازمان‌های اداری کشور مطرح کرد.

بر اساس این مصوبه، ادارات مشمول تصویب‌نامه، موظفند نسبت به تهیه «منشور اخلاقی» اقدام و موارد مندرج در آن را اجرا کنند. به منظور نظارت بر حُسن اجرای این تصویب‌نامه، واحدهای بازرسی در ادارات و سازمان‌های مشمول، ایجاد یا تجهیز شده‌اند و انجام وظیفه می‌کنند. این بازرسان، علاوه بر نظارت محسوس و نامحسوس، مسئولیت پیگیری شکایات مردمی و شکایت از کارمند اداره ثبت را نیز بر عهده دارند.

چگونگی شکایت ارباب رجوع از کارمند

مطابق ماده هفت «دستورالعمل نحوه تشویق و تنبیه کارکنان موضوع مصوبه طرح تکریم مردم و جلب رضایت ارباب ‏رجوع»، مصوب یکصد و هشتمین جلسه شورای عالی اداری مورخ سال 1382، «رسیدگی به سوء عملکرد کارکنان در ارتباط با ارباب ‌رجوع، بر مبنای موارد ذیل صورت می‌گیرد:

۱- نتایج نظرسنجی از ارباب ‌رجوع

۲- گزارش بازرسان طرح تکریم

۳- شکایات واصله از ارباب‌رجوع 

۴- سایر ساز و کارهای نظارتی

بنابراین شکایت از کارمند اداره ثبت و اظهار نظر ارباب رجوع، نقش اصلی را در رسیدگی به تخلفات کارمندان بر عهده دارد.
همچنین بر اساس «طرح تکریم مردم و جلب رضایت ارباب رجوع در نظام اداری» تمامی دستگاه‌های اجرایی مشمول این مصوبه، موظفند برای شفاف‌ و مستندسازی‌ نحوه‌ ارایه‌ خدمات‌ به‌ ارباب ‌رجوع‌، اطلاعات‌ لازم‌ در خصوص‌ خدمات‌ قابل‌ ارایه‌ به‌ ارباب ‌رجوع‌ را به‌ نحوی‌ که‌ حاوی‌ موارد زیر باشد، مستند کرده‌ و در اختیار مراجعان‌ قرار دهند:

به نظر می‌رسد با توجه به ماده هفت «دستورالعمل نحوه تشویق و تنبیه کارکنان موضوع مصوبه طرح تکریم مردم و جلب رضایت ارباب‏ رجوع» ارباب رجوع شاکی می‌تواند به یکی از طرق زیر اقدام کند:

شرکت در نظرسنجی

معمولاً در ادارات، صندوق‌هایی جهت دریافت انتقادات و پیشنهادات ارباب رجوع نصب شده است که شهروندان می‌توانند موارد تخلف یا بدرفتاری کارمندان و شکایت از کارمند اداره ثبت را گزارش کنند.

طرح شکایت

شهروندان می‌توانند با مراجعه به واحد بازرسی هر اداره (در صورت عدم وجود واحد بازرسی یا حراست اداره)شکایت از کارمند اداره ثبت خود را از کارمندان خاطی مطرح کنند. در موارد که تخلف کارمندان جنبه کیفری پیدا می‌کند، مثلا در موارد درگیری فیزیکی یا توهین توسط کارمند، ارباب رجوع می‌تواند موضوع را از طریق موارد قضایی پیگری کند.

در مواردی که اقدامات خلاف قانون از سوی اداره صورت بگیرد یا اینکه اداره از حدود صلاحیت‌های قانونی خود تجاوز کند، ارباب رجوع می‌تواند با طرح دعوی در دیوان عدالت اداری، درخواست خود را پیگیری کند.

شکایت حقوقی از ادارات دولتی از طریق دیوان عدالت اداری

1. ثبت دادخواست تنظیمی در دفاتر الکترونیک قضائی

2. تعیین شعبه توسط رئیس شعبه اول یا معاون اجرائی وی با توجه به تخصص شعبه

3. ارجاع پرونده به شعبه مرجوعه

4. بررسی شرایط و صحت و نواقص دادخواست توسط مدیر دفتر شعبه مرجوع الیه

5. ارسال دادخواست به رویت ریاست شعبه جهت اخذ دستور اراسال دادخواست و ضمائم آن برای خوانده

6. رسیدگی در دیوان غیر ترافعی بوده و بصورت تبادل لوایح انجام می گیرد مگر شعبه توضیحات یکی از طرفین یا هر دو را لازم بداند .

7. پس از ارسال دادخواست و ضمائم آن برای خوانده ، وی موظف است ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ دادخواست ؛ پاسخ خود را ارسال کند البته عدم وصول پاسخ، مانع از رسیدگی نمی باشد و شعبه رسیدگی کننده پس از بررسی و تحقیق در خصوص جوانب پرونده احترام به صدور رای بدوی می کند.

طرح شکایت از طریق سامانه

طبق گفته ی رئیس اداره بازرسی نظارت و بازرسی از دفاتر اسناد رسمی، دفاتر ازدواج و طلاق و همچنین ادارات ثبت اسناد و املاک استان تهران و ادارات اجرای این استان برعهده اداره بازرسی است. قریب به ۲۵۰۰ دفترخانه اسناد رسمی در حال انجام امور مردم هستند و اداره بازرسی بر آن‌ها نظارت دارد . چنانچه مردم مدعی تضییع حقی در حوزه ثبتی استان تهران هستند؛ می‌توانند با مراجعه به این اداره و دریافت فرم شکایت و تکمیل آن، نسبت به طرح شکایت از کارمند اداره ثبت اقدام نمایند . خیلی از شاخه‌های مختلف عملیات‌های این اداره به خصوص در حوزه اجرا از طریق ثبت الکترونیکی و هوشمند انجام می‌شود. در حوزه بازرسی هم طرح شکایت از سامانه www.ssaa.ir قابل انجام است و به ادراه بازرسی ارجاع خواهد شد.

شکایت از طریق اداره بازرسی یا دادسرا

تخلف با جرم متفاوت است. بعضی از امور مثل جعل و کلاهبرداری در صلاحیت رسیدگی اداره بازرسی نیست و نیاز به شأن قضاوت دارد. در امور شکلی و آنچه تعریف تخلف دارد مردم می‌توانند به اداره بازرسی مراجعه کنند و نسبت به شکایت از کارمند اداره ثبت. به‌عنوان مثال در حین تنظیم سند در دفترخانه‌ای اگر سردفتر در انجام وظایف خود مثل احراز هویت و … دچار تخلف بشود، این اداره صلاحیت رسیدگی خواهد داشت و قطعاً با سردفتر متخلف برخورد خواهد نمود . این موضع در مورد همکاران فعال در ادارات اجرا هم صادق است. در حوزه دفاتر اسناد رسمی حدود ۱۵۰۰ شکایت در سال گذشته ثبت گردیده و ۸۰۰ مورد تخلف به دادسرای انتظامی سردفتران و دفتریاران اهاله شده است. نهاد بازرسی در قوه قضائیه از نهادهای مورد توجه و قدرتمند است .

شکایت از طریق اداره بازرسی

بر اساس شکایت بازرسی، یک بازرس تعیین شده و وی پس از دریافت ابلاغ بازرسی به محل دفترخانه و یا به ادارات ثبت رفته و اعمال سردفتران و همکاران را با مقررات تطبیق می‌دهد. چنانچه تخلف احراز شود، گزارش آن ثبت و در خصوص اقدامات آتی فنی پیشنهاداتی می‌شود تا مشکل ارباب رجوع حل گردد. رسیدگی به  عملکرد کارمندان در محیط اداری مربوط به تخلفات اداری و رسیدگی به آن در صلاحیت انحصاری هیات های رسیدگی به تخلفات کارکنان دولت بوده و ارباب رجوع نمی‌تواند از این حیث شکایتی را علیه شخص کارمند در هیئت‌های تخلفات اداری مطرح نمایند بلکه می‌بایست شکایت از کارمند اداره ثبت خود را به مقام بالاتر این کارمند اعلام نموده و وظیفه مسئول مربوطه کارمند است که کارمند را به هیات تخلفات اداری جهت بررسی تخلف وی معرفی نماید. برخورد با کارمند یا سردفتر تابع تشریفات است. بخشی از آنکه ارائه گزارش است، بر عهده اداره بازرسی است اما باقی مراحل برعهده سایر نهادهاست. در واقع هم ارائه گزارش و هم برخوردکننده با فرد خاطی، وظیفه ی یک نهاد نیست و بر اساس موضوع شکایت مرجع رسیدگی به شکایت مشخص خواهد شد .

شکایت از طریق دادسرا

رسیدگی به هر نوع شکایت از کارمندان ادارات دولتی چنانچه مرتبط با تخلف و جایگاه اداری آن کارمند باشد در صلاحیت دادسرای کارکنان دولت است . همچنین اداره ثبت مانند سایر ادارات زیرمجموعه قوه قضائیه دارای واحد حفاظت اطلاعات بوده که گزارش تخلفات کارکنان را دریافت مینماید

چنانچه کارمند مرتکب جرائمی شود در اینجا هر شخص و یا مقامی حتی هیات های رسیدگی کننده به تخلفات اداری کارمند پی به ارتکاب جرمی از طرف کارمند در کنار تخلف اداری ببرند می‌توانند شکایت از کارمند اداره ثبت خود را در ارتباط با کارمند در دادسرای کارکنان دولت مطرح نموده پس از بررسی و در صورت احراز مجرمیت کارمند، پرونده در مجتمع قضایی ویژه کارکنان دولت مورد رسیدگی و دادرسی قرار گرفته و در صورت تایید اقدامات دادسرا در صدور کیفرخواست وی مورد مجازات قرار می گیرد.

گروه مشاورین حقوقی ایران لا

در صورت بروز هرگونه سوال در رابطه با حقوق و مزایای کار و یا نیاز به مشاوره و وکیل جهت شکایت از کارمندان در مراجع اداری و قضایی و شکایت از کارفرما برای دیه … میتوانید با وکلا و کارشناسان ما در ارتباط باشد.