ابطال ورقه اختراع در مراجع قضایی صالح امکان‌پذیر است، و در صورت اثبات فقدان شرایط قانونی یا ارائه اطلاعات نادرست، دادگاه می‌تواند رأی به ابطال آن صادر کند. در ادامه در خصوص شرایط ابطال توضیحات کامل داده خواهد شد.
تعریف اختراع
اختراع در معنای حقوقی، راه‌حل فنی جدیدی است که برای حل یک مشکل مشخص در حوزه فناوری ارائه می‌شود و دارای شرایطی چون تازگی، گام ابتکاری و قابلیت کاربرد صنعتی است.
استثنائات اختراع
همه ابداعات یا ایده‌ها قابل ثبت به عنوان اختراع نیستند و قانون‌گذار مواردی را از شمول حمایت اختراعی خارج نموده است. بر این اساس، مواردی همچون کشفیات، نظریه‌های علمی، روش‌های ریاضی، همچنین کاربرد جدید از فرآورده‌ها یا فرآیندهای شناخته‌شده، قابل ثبت به عنوان اختراع نیستند. طرح‌ها، قواعد و روش‌های انجام فعالیت‌های ذهنی، اجتماعی، کسب‌وکار و بازی‌ها نیز از شمول اختراع خارج‌اند. همچنین، روش‌های پیشگیری، تشخیص، جراحی و درمان بیماری‌های انسان و حیوان قابل ثبت نمی‌باشند،
نکات لازم در خصوص نوشتن اظهارنامه اختراع
اظهارنامه ثبت اختراع باید در برگه مخصوصی که مطابق آیین‌نامه اجرایی تهیه شده است، تنظیم گردد. این اظهارنامه باید شامل اطلاعات هویتی مخترع و مالک، توصیف اختراع، شرح ادعا یا ادعاهای اختراع و نقشه‌ها (در صورت وجود) باشد. همچنین تعیین طبقه اختراع بر اساس طبقه‌بندی بین‌المللی اختراعات ـ که اختیاری است ـ و مشخص نمودن پیوست‌ها نیز از اجزای اظهارنامه محسوب می‌شود. رعایت کامل این موارد برای پذیرش اظهارنامه ضروری است.
موارد ابطال گواهینامه اختراع
ابطال ورقه اختراع در مرجع قضایی در مواردی امکان‌پذیر است که یکی از جهات قانونی مندرج در قانون ثبت اختراعات محقق شده باشد. از جمله این موارد می‌توان به زیر اشاره نمود:
– صدور گواهینامه برای یکی از موضوعات خارج از شمول اختراع وفق ماده (۴) قانون
– فقدان شرایط ماهوی اختراع در زمان تسلیم اظهارنامه
– عدم افشای مؤثر اختراع مطابق ماده (۱۷) قانون حمایت از مالکیت صنعتی مصوب ۱۴۰۳
– اعطای گواهینامه به فرد فاقد صلاحیت
در مواردی نیز اگر ظرف چهار سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه یا سه سال از تاریخ ثبت اختراع (هرکدام که طولانی‌تر است)، دارنده گواهینامه بدون عذر موجه اقدام مؤثری برای بهره‌برداری از اختراع در ایران انجام نداده باشد، یا دامنه حمایت از طریق تغییر غیرموجه گواهینامه توسعه یافته باشد، گواهی اختراع قابل ابطال خواهد بود.
جهت کسب اطلاع در خصوص ثبت اختراع در امارات به مقاله مهاجرت از طریق ثبت اختراع در امارات رجوع نمایید.
مرجع تقاضای ابطال گواهینامه اختراع
مرجع رسیدگی به دعوای ابطال گواهی اختراع، مراجع قضایی کشور هستند و این دعوا می‌تواند بسته به ماهیت موضوع در دادگاه‌های حقوقی یا کیفری مطرح شود. با این حال، رسیدگی به دعوای حقوقی ابطال ورقه اختراع به‌طور تخصصی در صلاحیت شعبه سوم دادگاه حقوقی مجتمع قضایی شهید بهشتی تهران قرار دارد. این شعبه به عنوان مرجع صلاحیت‌دار در دعاوی مالکیت فکری، صلاحیت رسیدگی به دعاوی مربوط به اعتبار گواهی اختراع را دارد.
اشخاص واجد شرایط برای طرح دعوای ابطال ورقه اختراع
درخواست ابطال گواهی اختراع و یا ابطال یک ادعا یا بخشی از ادعاهای مربوط، می‌تواند توسط هر ذی‌نفعی ادعا دارد اختراع ثبت‌شده فاقد شرایط قانونی است، مطرح شود. این اشخاص ممکن است، دارندگان حقوق پیشین یا کسانی باشند که مدعی مالکیت واقعی اختراع‌اند. در صورت حکم به بطلان ورقه اختراه، اصولا اثر ابطال از تاریخ تسلیم اظهارنامه می‌باشد.
مدارک مورد نیاز برای ابطال ورقه اختراع
مدارک لازم برای ابطال ورقه اختراع بسته به مبنای حقوقی درخواست ابطال متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال، چنانچه ادعای ابطال مبتنی بر فقدان شرایط ماهوی اختراع باشد، باید مستندات فنی و سوابق پیشین برای اثبات آن ارائه شود. در مواردی که متقاضی مدعی مالکیت اختراع است، اثبات تعلق آن اختراع به وی ضرورت دارد. در هر صورت، دادخواست باید با دلایل و مستندات متقن همراه گردد.
نتیجه گیری
ابطال گواهی اختراع فرآیندی تخصصی و مستلزم ارائه مستندات دقیق حقوقی و فنی است. برای ارزیابی امکان ابطال و تهیه دادخواست، با مشاوران ما در دفتر حقوقی قلمداد تماس بگیرید.
